చిఱుచిరలు

‘చిరకాలం’ అంటే ఎక్కువ కాలం అని అర్థం. కానీ ‘చిరుప్రాయం’ అంటే చిన్న వయసు అని. ఏమిటీ తిరకాసు అని చిఱచిఱలాడకండి. ఒకటి సంస్కృతం నుండి వచ్చిన మాట, మరోటి అచ్చ తెలుగు మాట. ఈ కింది అర్థాలనూ ఉదాహరణలనూ చూడండి:

చిరం (సంస్కృతం)

ఎక్కువ కాలం. చిరంజీవి, చిరాయువు, చిరకాలం

అచిరం (సంస్కృతం)

తక్కవ కాలంలో. నువ్వు అచిర కాలం లోనే గొప్ప ధనవంతుడివై పెద్ద భవనం కట్టిస్తావు.

చిఱు, చిరు (తెలుగు)

చిన్నని, అల్ప. చిరుగాలి, చిట్టెలుక (చిఱు + ఎలుక), చిరునవ్వు, చిరుతిండి, చిఱుప్రాయం

కొందరు అచిరకాలం అంటే ఎక్కువ కాలం అని అనుకుంటున్నారు. మిల్లెట్లు… ఆరోగ్యానికి బుల్లెట్లు! అనే వ్యాసంలో తప్పుగా అచిరకాలం జీవించేలా చేసేవివి అని వ్రాసారు. సుజనరంజని పత్రికలో తెలుగు క్రికెట్ తేజం సీకే నాయుడు గురించిన వ్యాసంలో బంతి ఉన్నది కొట్టడానికే అన్న దృష్టి కలిగి ఉండి, అచిరకాలం అలానే ఆడేరు అని వ్రాసారు. ఈ రెండు చోట్లా చిరకాలం అని ఉండాలి.

సరైన వాడుక, నిన్నటి సాక్షి పత్రికలో సంగీత దర్శకుడు చక్రి గురించి ఆర్.పీ. పట్నాయక్:

సంగీతం అందించాలంటూ తన దగ్గరకు వచ్చినవాళ్ళను అతను ఎప్పుడూ నొప్పించేవాడు కాదు. ‘నాకు పని వచ్చింది. అది బాగా చేయాలి’ అన్నదే అతని దృష్టి అంతా! అందుకే, సినిమాలతో నిత్యం బిజీగా ఉండేవాడు. అచిరకాలంలోనే 90 పైచిలుకు సినిమాలు పూర్తి చేయగలిగాడు.

… అని బేతాళుడు కథ చెప్పడం ఆపి, “ఓ! విక్రమార్కా, ఆ చిరంజీవి ఇప్పుడు చిఱుజీవి ఎందుకు అయ్యాడు? ఆ తోటలోని చిఱుగాలి అచిరకాలం లోనే పెనుగాలిగా ఎలా మారింది? పవనించడానికి ఈ చిరకారం ఎందుకు? ఈ ప్రశ్నలన్నిటికీ సమాధానం తెలిసీ చెప్పకపోయావో నీ తల వేయి వ్రక్కలవుతుంది!” అని హెచ్చరించాడు.

ప్రకటనలు

తమిళులు తెలుగు లిపి నేర్చుకోడానికి పనిముట్లు

తమిళులు (ఇంకా ఇతరత్రా కారణాల వల్ల తమిళం మొదటి భాషగా నేర్చుకున్నవారూ) తెలుగు లిపిని నేర్చుకోడానికి ప్రయత్నిస్తే వారికి ఎదురయ్యే ఇబ్బందుల్లో మొదటిది, అందరమూ ఊహించేది, మూల అక్షరాల రూపాల్లో భేదం. రెండవ ఇబ్బంది తెలుగు లిపికి ఉన్న ప్రత్యేక లక్షణాలు తమిళ లిపికి లేకపోవడం (ఇది అనూహ్యం).

వెల్లడింపు: నాకు తమిళం రాదు. ఐదారు పదాలు తెలుసు, నాలుగైదు అక్షరాలు గుర్తుపట్టగలను. తెలుగు నేర్పడం గురించీ దానిలోని సమస్యల గురించీ అవగాహన తక్కువే. ఈ టపా లోని విషయం నా పరిమిత అవగాహనే, ఎక్కువగా తెలికపరచబడి ఉండొచ్చు, తప్పు కూడా అయివుండొచ్చు.

తెలుగు లిపికి ఉన్నటువంటి ప్రత్యేక లక్షణాలు కాలక్రమేణా తమిళ లిపి సంస్కరణల్లో తీసివేయబడి ఉండొచ్చు. స్థూలంగా పై రెండవ ఇబ్బందికి కారణాలు ఇవీ (తమిళం వైపు నుండి చూస్తే):

1. పలు శబ్దాలకి ఒకే అక్షరం: తమిళంలో క, గ లను ఒకే అక్షరంతో (க) రాస్తారు. ప, బ లకూ ఒకే అక్షరం (ப).
2. సున్న లేదు: తమిళ లిపిలో సున్నా లేదు. సున్నా స్థానంలో (ప్రాచీన తెలుగు వలె) తర్వాతి అక్షరపు వర్గంలోని ఞ/ఙ/న్/మ్/ణ్ అక్షరాన్ని వాడతారు? ఉదా॥పణ్‌ట.
3. మహాప్రాణాలు లేవు: అంటే ఖ,ఘ,భ వంటి అక్షరాలు (ఆ శబ్దాలు కూడా?) లేవు. కానీ ఆంగ్ల ఫ, జ్, ఎక్స్ వంటి శబ్దాలను సూచించడానికి మూడుచుక్కల గుర్తు (ஃ) ఉంది.
4. సంయుక్తాక్షరాలు లేవు: పొల్లు తర్వాతి అక్షరం ఆటోమెటిగ్గా ముందు అక్షరంతో కలిసిపోదు. ‘మమ్ముట్టి’ రాయాలంటే ‘మమ్‌ముట్‌టి’ అని రాస్తారు.

పై మూడింటినీ కలిపి చూస్తే, ‘రంభ’ని తమిళ లిపిలో రాయాలంటే ‘రమ్‌బా’ అని రాస్తారు. ప,బ లకు ఒకే అక్షరం కాబట్టి మనబోటి వారం ‘రమ్‌పా’ అని చదివినా చదువుతాం.

తెలుగు నేర్చుకునే తమిళుల వైపు నుండి చూస్తే—

1. గుణింతాలు పర్లేదు, తమిళ లిపి లోనూ ఉన్నాయి కాబట్టి ఆ భావన వారికి తెలుసు.
2. క, గ ప,బ లకు వేర్వేరు అక్షరాల ఇబ్బందినీ సులువుగానే అధిగమించవచ్చు, శబ్దంలో భేదం ఉందీ, ఆంగ్లంలో స్పెల్లింగులు అలవాటయీ ఉంటాయి కనుక).
3. సున్న కాస్త ఇబ్బంది
4. మహాప్రాణాలు మహా ఇబ్బంది
5. సంయుక్తాక్షరాలు మరీ మరీ ఇబ్బంది

ఈ అంశాలను తెలుగు నేర్చుకునే తమిళులు ఎక్కాల్సిన మెట్లు అనుకోవచ్చేమో. నేర్చుకునే వారు వీటిలో ఏ స్థాయిలో అయినా ఉండొచ్చు. వారికి చదువుకోడానికి, అభ్యసించడానికీ ఇచ్చే మెటీరియల్ వారి స్థాయికి తగ్గట్టు తెలుగు సంక్షిష్టతను తొలగించేసి, వారి స్థాయి పెరిగే కొలదీ పై స్థాయిలను చేరుస్తూ పోయేదిగా ఉంటే బావుంటుంది కదా. అంటే మొదటి స్థాయిలో అచ్చులూ, అల్పప్రాణ హల్లులూ మాత్రం నేర్పించాలి. రెండో స్థాయిలో, వాటికే గుణింతాలు. మూడో స్థాయిలో సున్న (తమిళ లిపిలో సున్న లేదు కాబట్టి దీన్ని గుణింతాల స్థాయిలో కలపలేదు). నాలుగో స్థాయిలో మహాప్రాణాలు, ఇక ఐదో స్థాయిలో సంయుక్తాక్షరాలు నేర్పించాలి.

అయితే తమిళులకు తెలుగు నేర్పించే వారికి వారి పనిని తేలిక చేసే పనిముట్లు ఉన్నాయో లేదో తెలియదు. తమిళనాడులో ఉన్న/ఉండిపోయిన తెలుగు జిల్లాల్లోని తెలుగు వారికి (వారు తమిళాన్నే మొదటి భాషగా బడిలో నేర్చుకుంటారు) తెలుగు నేర్పడానికి స. వెం. రమేశ్ (రమేశ్ గారి గురించి మరింత) గారి ఆధ్వర్యంలో కృషి జరుగుతోంది. వీరితో పనిచేసే ఔత్సాహికులు పాఠాలు తయారుచేసుకోడానికి వీలుగా ఆక్షరాలు కలిసిపోకుండా, సున్నా లేకుండా లేఖినిలో టైపు చేసుకోవడం సాధ్యమవుతుందేమో అని అడిగారు. నేను ఉడత సాయంగా, లేఖిని తెమిళ్ అనే ఉప సైటుని తయారు చేసాను. దీనిలో మీరు లేఖినిలో టైపు చేసిన విధంగానే టైపు చెయ్యవచ్చు, కానీ సంయుక్తాక్షరాలూ, సున్నాలూ రావు.

మీరు తమిళులకి తెలుగు నేర్పేవారయితే, మీకూ ఈ లేఖిని తెమిళ్ పనికొస్తుందేమో చూడండి.

మీరు పరాయి భాషల వారికి తెలుగు నేర్పేవారయితే, మీ ప్రధాన సమస్యలూ సవాళ్ళూ ఏమిటి? కాస్త వీలు చేసుకుని మీ బ్లాగులో వ్రాయండి. మీకు అదే సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నవారు పరిచయమవవచ్చు. పరస్పరం చిట్కాలనూ మెళకువలనూ పంచుకోవచ్చు. మీ సమస్యలను మరెవరైనా సాంకేతిక పనిముట్లతో పరిష్కరించనూవచ్చు.

మీరు తెలుగు తెలిసిన సాఫ్ట్‌వేరు ఇంజనీర్లయితే, మన భాషకు అనేక సాంకేతిక సవాళ్ళు ఉన్నాయి. వాటిని అధిగమించడానికి కృషిచేయండి. ఇరుసు వికీలో కొన్ని ఆలోచనలను చూడవచ్చు.

ఆనంద తెలుగు బోధనం, సాధనం!

తెలుగు భాషకి ఆధునిక హోదా: జాలమే వేదిక!

కొన్నాళ్ళ క్రితం ప్రజ బ్లాగులో తెలుగు భాషకు ప్రాచీన హోదా వల్ల ఒరిగేది ఏమైనా ఉందా? అన్న ప్రశ్న వచ్చింది. (విచారకరంగా ఆ టపా ఇప్పుడు అందుబాటులో లేదు.) దానిపై రహ్మనుద్దీన్ తన ఆలోచనలను మరో టపాలో పంచుకున్నాడు. దీని ద్వారా కొంతవరకూ మూల టపా సారాంశాన్ని గ్రహించవచ్చు. ప్రజ టపాకి నేను స్పందిస్తూ ప్రాచీన హోదా, తత్ఫలిత విశిష్ట కేంద్రమూ సామాన్యులకి నేరుగా ఉపయోగపడకపోవచ్చు కానీ వాటివల్ల చరిత్ర సాహిత్య రంగాలకు ఏదైనా ప్రయోజనం ఉండొచ్చు అని వ్రాసాను. ఆ టపాకి వచ్చిన వ్యాఖ్యల్లో ఒక ముఖ్యమైన సూచన జై గొట్టిముక్కల గారి నుండి వచ్చింది. హరి (సూరపనేని?) గారి వ్యాఖ్యల్లోనూ మంచి అంశాలు ఉన్నాయనుకున్నాను కానీ ఇప్పుడు టపానే అందుబాటులో లేదు. రహ్మాన్ టపా నుండి జై గారి వ్యాఖ్యను ఇక్కడ అతికిస్తున్నాను:

తెలుగు భాష పునరుజ్జీవనం అంశంలో ఎంతో కృషి చేయాల్సిన అవసరం ఉంది. అందుకు భాషాభిమానులు, పండితులు మరియు భాషాశాస్త్ర నిపుణులు (linguistic experts) కలిసి మేధోమధనం చేయాలి.

లిపి/వ్యాకరణ సంస్కరణ, నిఘంటువులు, భాషా సరళీకరణ, మరుగున పడ్డ తేటతెలుగు పదాలను తిరిగి వాడకంలో తీసుకురావడం, పద్య రచన పునర్వైభవ ప్రాప్తి, కోల్పోయిన పద్య/గద్య సంపద పునర్నిర్మాణం, చేతిరాతల (manuscripts) స్కానింగ్/డిజిటల్ లైబ్రరీ, కంప్యూటర్/కీబోర్డు వ్యవస్థ లాంటి స్తూలాంశాలను (broad headings) ముందుగా గుర్తించాలి. ప్రతిదానిలో కొన్ని కొన్ని ముఖ్యమయిన సూక్ష్మ పరిశోదనా విషయాలను (specific research outline) ఖరారు చేయాలి. ఆయా పరిశోధనల లక్షాలు, మానవ & ధన వనరులు, కాల పరిమితి వగైరా విషయాలను రికార్డు చేసుకోవాలి.

ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే తెలుగు భాషకు ఒక మానిఫెస్టో కావాలి. ఇదంతా చేయడానికి ఎందరో పెద్దల సహకారం అవసరం. ఈ ప్రక్రియకు ఖర్చు ఆట్టే కాదు కానీ అందరినీ ఒకదగ్గర జమా చేయడం, వారి చర్చలను రికార్డు చేయడం మరియు వారి నిర్ణయాలను ప్రచురించడం కోసం ఎంతో ఓర్పు & శ్రమ పడుతుంది. Coordination, not funds, is the key to this exercise.

వారి వ్యాఖ్యలో ముఖ్య అంశం: సమన్వయం. పై వ్యాఖ్యలో ఒక రకంగా బాధ్యత నిపుణులు పండితులదే అనిపిస్తుంది. మనం—సామాన్యులం—ఏం చేయ్యగలం, ఏ విధంగా ఆ ప్రక్రియను మొదలుపెట్టగలం లేదా వెగిర పరచగలం, వివిధ రంగాల నిపుణుల మధ్య సమన్వయాన్ని ఎలా సాధించగలం, అసలు మనం ఆ ప్రక్రియలో ఎలా భాగస్వాములం అవగలం అన్న వాటిని అన్వేషించడం ఈ టపా ఉద్దేశం.

జాలమే వేదిక!

సమిష్టి కృషికీ సమన్వయానికీ అత్యుత్తమ వేదిక జాలం. ముందు తరాలకు అందుబాటులో లేని ఈ అద్భుతమైన వేదిక మనకు అందుబాటులో ఉంది. జాలం వేదికగానే అతి పేద్ద విజ్ఞాన సర్వస్వం వికీపీడియా (287 భాషలు, 3 కోట్ల వ్యాసాలు) సాధ్యమయ్యింది. సురక్షితమైన కంప్యూటర్ నిర్వాహక వ్యవస్థ గ్నూ/లినక్స్ నిర్మాణానికి జాలమే ఆధారం. ఇలాంటి భారీస్థాయి పరియోజనలే కాకుండా అనేక చిన్న చిన్న వ్యాపకాలూ ఇంతకు మునుపెన్నడూ సాధ్యం కాని రీతీలో జాలం ద్వారానే జరుగుతున్నాయి. ఔత్సాహికులు చిన్న సినిమాలు తీసి యూట్యూబులో విడుదల చేస్తున్నారు, కథలు వ్రాసి బ్లాగుల్లో ప్రచురిస్తున్నారు, పద్యాలు రాస్తున్నారు. జాలం మూలంగా మన తలసరి సాంస్కృతిక దిగుబడి మెల్లగా పెరుగుతోంది.

తెలుగు భాష విషయానికి వస్తే ఇదో మహత్తర అవకాశం. సామాన్యులుగా వ్యక్తి స్థాయిలోనూ సంఘటితంగానూ ఏమైనా చెయ్యడానికి ఇప్పుడున్నంత వెసులుబాటు మునుపెన్నడూ లేదు. ఇంగ్లీషు మీడియం బడులు తామరతంపరగా రాక మునుపు తెలుగు భాష మాధ్యమంగా చదువుకున్న చివరి తరం మధ్యవయస్కులుగా మారబోతున్న తరుణం ఇది. ఇప్పుడు కాకపోతే, ఇక ముందు ఏమీ చేయలేం.

వేయి మైళ్ళ ప్రయాణమైనా ఒక్క అడుగుతోనే మొదలవుతుంది.

తెలుగుకి మేనిఫెస్టో తయారు చెయ్యడానికి మొదటి మెట్టుగా మనందరం మన ఆలోచనలను మన బ్లాగుల్లోనూ, ప్లస్సులోనూ, ఫేస్‌బుక్కులోనూ రాద్దాం. తెలుగుకి ఆధునిక హోదా అంటే ఏమిటి? అది సాధించడానికి ఎవరెవరు ఏమేం చెయ్యాలి? మనం ఏం చెయ్యొచ్చు? కేవలం మీ ఆలోచనలే కానవసరం లేదు. పండితుల తోనూ, మేధావుల తోనూ, మీ తోటి సామాన్యులతోనూ మాట్లాడండి. వారి ఆకాంక్షలను తెలుసుకోండి. బయటి ప్రపంచంలో జరిగే చర్చల సారాంశాన్ని జాలంలో పంచుకోండి. ఈ మేనిఫెస్టో తయారీ తతంగం అంతా ఒక్కచోటే జరగాల్సిన పనిలేదు. జాల పుటలను లంకెలతో కలిపి ఎక్కడి నుండి ఎక్కడికైనా చేరుకోగలగే సౌలభ్యాన్ని వాడుకుందాం. సంబంధిత అంశాలకు మీ టపాల నుండి లంకెలు వేయండి. తెలుగు భాష, అభివృద్ధి గురించి మీరు ఇప్పటికే ఏమైనా అచ్చు పత్రికలకు వ్రాసి ఉంటే, వాటిని వెతకగలిగేలా చేయండి, వాటికి లంకె వెయ్యగలిగేలా చెయ్యండి (అంటే యూనికోడ్ తెలుగులో జాలంలో పెట్టండి).

కొందరు ఔత్సాహికులం ఇటువంటి ఆలోచనలను క్రోడీకరించడానికి ఒక వికీని మొదలుపెట్టాం. ఆ ఆలోచనలనూ చూడండి.

ఆదర్శాలు కాకుండా తేలికగా అమలుపరిచగలిగే విన్నూత్న, సృజనాత్మక ఆలోచనలను చేయండి, వాటిని అందరితో పంచుకోండి.

తెలుగు కేవలం కథలు, కవితలకో లేదా మామూలుగా మాట్లాడుకోడానికో మాత్రమే మిగిలిపోకుండా సమాచార సాంకేతిక రంగంలో, పాలనలో, బోధనలో ఎలా ఉండాలి? వాదాలలో పడి కొట్టుకుపోకుండా, కార్యాచరణ దిశగా ఫలితాల దిశగా ఎలా ప్రయాణించగలం? ఆలోచించండి, ప్రశ్నించండి, ప్రేరణనివ్వండి!

అడగందే అమ్మైనా అన్నం పెట్టదు.

నేటి మార్కెట్-నిర్దేశిత ఆర్థిక వ్యవస్థలో, వ్యాపార సంస్థల నుండి తెలుగుకి ఏమైనా ఆశించడానికి (అంటే వారి ఉత్పత్తులను తెలుగులో అందించడం వంటివి), మన తెలుగుకి మార్కెట్ ఉందనిపించగలగాలి. మనం వారిని అడగాలి. ఆయా నిర్ణయాలు తీసుకునే వారు మన ఆశయం ఆవేశాలపై గాక దత్తాంశంపై ఆధారపడతారు. అదెలా పెంచగలం?

ఇంకా… ఇంకా… … మీ ఆలోచనల కోసం ఎదురుచూస్తున్నాను.

ఇ.కూ.చూ.:

• జాలంలో శ్రమదానం

ఫైర్‌ఫాక్స్ చిట్కా: లంకె మధ్యలోని పాఠ్యాన్ని ఎంచుకోవడం

మనం జాల పేజీల్లో ఉన్న సమాచారాన్ని కాపీ చేసుకోవాలంటే ముందుగా కాపలసిన పాఠ్యాన్ని మూషికంతో (మౌసుతో) లాగి ఎంచుకుంటాం (సెలెక్టు చేసుకుంటాం). లంకె పాఠ్యం కావాలంటే లంకె మొదలవక ముందు నుంచి లాగితే సరిపోతుంది. కానీ, లంకె మధ్యలో ఉన్న పాఠ్యాన్ని ఎంచుకోవాలంటే, కుదరదు. మనం లాగినప్పుడు లంకె మొత్తం వచ్చేస్తూంటుంది.

సమస్య అర్థం కావాలంటే ఈ క్రింది పంక్తిలో కేవలం “ఎస్వీ రంగారావు” అన్న పాఠ్యాన్ని ఎంచుకోండి.

తెలుగు వికీపీడియాలో ఎస్వీ రంగారావు వ్యాసంలో ఎస్వీ అంటే ఏంటో తెలుసుకోవచ్చు.

ఎంచుకోగలిగారా? కుదరడం లేదు కదా, అదీ సమస్య. ఈ సమస్యకి ఫైర్‌ఫాక్స్ జాల విహారిణిలో ఒక పరిష్కారం ఉంది. అదేమిటంటే: లంకె పాఠ్యాన్ని ఎంచుకోడానికి మూషికాన్ని లాగేటప్పుడు Alt మీటను నొక్కి పట్టుకోవడమే! తర్వాతి ఫైర్‌ఫాక్స్ సంచికలో (బహుశా వెర్షన్ 32 నుండి) ఆల్ట్ మీటను పట్టుకోనవసరం లేకుండా నేరుగానే లంకెల్లోని పాఠ్యాన్ని ఎంచుకోవడం సాధ్యమవుతూంది.

ఇతర జాల విహారిణుల్లో ఈ సౌలభ్యం ఉన్నట్టు లేదు. :-(

ఆనంద జాల విహారణం!

తెలుగులో a.m. p.m.?

ఆంగ్లంలో 12-గంటల ఫార్మాటులో సమయాన్ని చెప్పేప్పుడు మధ్యాహ్నానానికి ముందో తర్వాతో సూచించడానికి a.m. అనీ p.m. అనీ వాడతాం. తెలుగులో అయితే, మాట్లాడేటప్పుడు తడుముకోకుండా ఉదయం/పొద్దున్న/మార్నింగు 8 గంటలకు అనో, రాత్రి/నైటు 8 గంటలకు అనో తెల్లవారు 5 గంటలకు అనో, సాయంకాలం/ఈవెనింగు 5 గంటలకు అనో అంటాం. కానీ కంప్యూటర్లోనో లేదా వేరే డిస్‌ప్లేలలో సమయాన్ని తక్కువ అక్షరాలతో సూచించాల్సి వచ్చినప్పుడు లేదా సాంకేతికంగా లాంఛనప్రాయంగా వాడాల్సివచ్చినప్పుడు తెలుగులో (ఏయెమ్, పీయెమ్ కాకుండా) ఏ పదాలను వాడవచ్చు, ఇప్పటికే అలా వాడుకలో ఏమైనా ఉన్నాయా అని చర్చించడం ఈ టపా ఉద్దేశం.

Meridiem

ఆంగ్లంలో a.m., p.m. అనేవి ante meridiem (మధ్యాహ్నానానికి ముందు) post meridiem (మధ్యాహ్నానికి తర్వాత) అనే లాటిన్ మాటలకు పొడి మాటలు. ఇదే పద్ధతిని తెలుగుకి కూడా అన్వయించి ‘పూర్వాహ్నం’, ‘అపరాహ్నం’ అనీ తెలుగులో వాడుక ఉం(డే)ది (చూ. బ్రౌణ్యం). వీటిని ఇప్పుడు (పొడి మాటలుగా పూ, అ అనీ) స్థానికీకరణల్లో కొన్ని చోట్ల ఇప్పటికే వాడారు. సాంకేతిక వాడుక కాబట్టి ఈ సంస్కృతాధారిత పదాలను అలానే వాడేయవచ్చు. కానీ విరివిగా వాడేయాలంటే కష్టమే. నేను వీటిని వాడదామనుకుంటే ఎందుకో కాస్త అయిష్టత. వీటికి సెటిలయ్యేముందు, తెలుగు మాటలు ఎమైనా దొరుకుతాయేమో చూద్దామనిపించంది.

పగలు – రాత్రి

amకు పగలు లేదా ఉదయం, pmకు బదులుగా రాత్రి అని కొన్ని చోట్ల స్థానికీకరణల్లో వాడారు. చూడాగానే బానేవుంది అనిపించినా, అర్థరాత్రి ఒంటిగంటను 1:00 పగలు అనీ మధ్యాహ్నం ఒంటిగంటను 1:00 రాత్రి అని సూచించాల్సి రావడమే దీనితో చిక్కు. వీటిని యధాలాపంగా చూచినవాడు రైలో, బస్సో తప్పిపోయాడనుకోండి, ఇత్తడే!

పరిమితులు

మనం వాడుకలో వాడినట్టు పూటలను (తెల్లవారుఝాము, ఉదయం, మధ్యాహ్నం, సాయంత్రం, రాత్రి, అర్థరాత్రి) సాంకేతికంగా వాడేయడానికి లేదు. ఎందుకంటే వాచీలు, కంప్యూటర్లు, ఇతరత్రా మెషిన్లూ రోజుని రెండు భాగాలుగానే సూచిస్తున్నాయి కాబట్టి. రెండు భాగాలే అయినా అవి పగలూ రాత్రీ కాదు. ఒక్కో భాగం లోనూ వెలుగు నీడలు రెండూ ఉన్నాయి. మనం మామూలుగా అనుకునే రోజు యొక్క రెండు భాగాలూ సాంకేతిక విభజనా ఒకటి కాదు.

కొత్త ఆలోచన

ఈ సాంకేతిక విభజన గురించి ఆలోచిస్తున్నప్పుడు — “రోజుని రెండు భాగాలు చేసారు… మధ్యాహ్నానికి ముందూ తర్వాత… పూర్వాహ్న/అపరాహ్నలూ అంతే… ఈ మధ్యాహ్నం గొడవ లేకుండా చేయలేమా!?” అప్పుడు తట్టింది — “రెండు భాగాలు… రెండు సగభాగాలు… అంటే రెండు సగాలు! కానీ ఏ సగం ఏదో గుర్తిండం ఎలా? ఆఁ ఏముంది మొదటిది మొదటి సగం, రెండోది రెండో సగం!! ఓహో… భలే! తొలి సగం, మలి సగం అనుకుంటేనో. ఇంకేం తిరుగే లేదు.” అదీ సంగతి!

ఇందుమూలముగా యావన్మందికీ తెలియజేయునది ఏమనగా… am, pm లకు తెలుగు మాటలుగా “తొలి సగం” (పొడిగా తొలి, తొ), “మలి సగం” (పొడిగా మలి, మ) అన్న మాటలను ప్రదిపాదిస్తున్నానహో!

రేఖాచిత్రం ఇంక్‌స్కేప్‌‌తో తయారీ

ఈ లెక్కన అర్థరాత్రి ఒంటి గంటను ‘1:00 తొలి’ అని మధ్యాహ్నం ఒంటి గంటను ‘1:00 మలి’ అని సూచించవచ్చు.

ఇక మీ వంతు

మీరేమంటారు? మీకు ఇవి నచ్చితే వీటిని వాడటం మొదలుపెట్టండి. తగినంత మంది వీటిని వాడుతూంటే ఇవి వ్యాప్తిలోకి వస్తాయి.

ఇవికూడా చూడండి

1. తెలుగుపదం గుంపులో afternoon గురించి జరిగిన చర్చ

మీ బ్లాగు టపాలను ముందు వర్డ్‌లో వ్రాసి, కాపీ-పేస్టు చేస్తారా?

మీ బ్లాగు టపాలు ముందు మైక్రోసాఫ్ట్ ఆఫీస్ వర్డ్ వంటి అప్లికేషన్లలో వ్రాసి తర్వాత దాన్ని బ్లాగు లోనికి కాపీ-పేస్టు చేస్తారా? అయితే, మీ కోసమే ఈ టపా!

వర్డ్ నుండి కాపీ-పేస్టు చెయ్యడంవల్ల కొన్ని సమస్యలు ఉన్నాయి. అవేంటో అర్థమవడం కోసం ముందుగా ఓ ప్రయోగం చేద్దాం. మీరు తయారేనా? ఒక కొత్త వర్డు డాక్యుమెంటును తెరిచి దానిలో ‘ఇది తెలుగు’ అని టైపు చెయ్యండి. తర్వాత దాన్ని ఎంచుకొని బ్లాగర్ లోనికి కాపీ చెయ్యండి. బ్లాగరులో మీకు ఇప్పుడు ఇలా కనిపిస్తుంది:

బాగానే ఉంది కదా. ఇప్పుడు HTML మోడులోకి వెళ్ళి (టూల్ బారులో మొదటి జంట బొత్తాల్లో HTML ఉంది కదా, దాన్ని నొక్కి) చూడండి. అప్పుడు మీకు ఇలా కనిపిస్తుంది:

ఏమిటీ చెత్త అనుకుంటున్నారా? మన పాఠ్యం కేవలం రెండు చిన్న పదాలైతే, ఇప్పుడు మన టపా వర్డ్ మోసుకొచ్చే ఈ అనవరమైన కోడుతో తడిసి మోపెడయ్యి 353 లైన్లయ్యింది. అసలు పాఠ్యం 30 బైట్లు, వర్డ్ నుండి కాపీ చేసిన తర్వాత 20,049 బైట్లు అయ్యింది. ఈ కోడంతా మనకు కనబడదు కానీ మన టపా చదివిన అందరూ (అంటే వారి జాల విహారిణులు) ఈ కోడును కూడా దింపుకోవాల్సిందే కదా. ఈ అనవసర కోడు వల్ల మన బ్లాగు కూడా నెమ్మదిస్తూంది. మన బ్లాగును చదివే వారికి ఇదంతా అదనపు భారమే (మొబైళ్ళలో చదివే వారికి అనవసరపు ఖర్చు కూడా). ఒక్కోసారి వర్డ్ నుండి కాపీ చేసినప్పుడు పంక్తుల మధ్య ఖాళీ తగినంత ఉండదు. ఖతి పరిమాణం చిన్నగానో పెద్దగానో మన బ్లాగు అలంకారానికి తగ్గ శైలిలో లేకుండా అయిపోతూంది.

కాబట్టి, చెప్పొచ్చేమంటే… వర్డ్ నుండి నేరుగా మీ బ్లాగులోనికి పేస్టు చెయ్యకండి! మరి పరిష్కారం ఏమిటి? మీరు ఆఫ్‌లైనులో టపాలు వ్రాసిపెట్టుకోడానికి వర్డ్ కాకుండా నోట్‌పాడ్ వాడండి. వర్డే వాడతాం అనుకుంటే, ఈ క్రింది సూచనలు పాఠించండి.

వర్డ్‌ప్రెస్

వర్డ్‌ప్రెస్‌లో అయితే సులువైన పద్ధతి ఉంది:

1. టపా వ్రాసే పెట్టె పైనున్న టూలుబారులో (చివరిది) కిచెన్ సింక్ బొత్తంపై నొక్కండి. అప్పుడు టూల్‌బారు రెండో వరుస తెరుచుకుంటుంది.
2. టూల్‌బారు రెండో వరుసలో W అక్షరంతో ఉన్న బొత్తాన్ని నొక్కండి.
3. ఆపై తెరుచునే విండోలో, మీరు వర్డ్‌లో కాపీ చేచిన పాఠ్యాన్ని అతికించండి.
4. అవసరాన్ని బట్టి, మీ టపాలో ఎక్కడైనా బొద్దు (bold) వాలు (italic) వంటి హంగులు కావాలంటే, ఆయా పదాలను ఎంచుకొని టూలుబారు మీద ఉన్న బొత్తాలను నొక్కుకోండి.

బ్లాగర్

బ్లాగ్‌స్పాట్ బ్లాగులకు ఇలాంటి వెసులుబాటు ఉన్నట్టు కనిపించలేదు. కానీ, ఇలా చెయ్యవచ్చు:

1. వర్డ్‌లో ఉన్న మీ టపా పాఠ్యాన్ని కాపీ చెయ్యండి (Ctrl + C).
2. బ్లాగర్‌లో టపా వ్రాసే పెట్టె పైనున్న టూలుబారులో మొదటి జంట బొత్తాల్లో HTML అని ఉన్న బొత్తంపై నొక్కండి.
3. పాఠ్యాన్ని పేస్ట్ చెయ్యండి (Ctrl + V).
4. తర్వాత, పైన చెప్పిన జంట బొత్తాల్లో మొదటి బొత్తం (Compose) నొక్కండి.
5. అవసరాన్ని బట్టి, మీ టపాలో ఎక్కడైనా బొద్దు (bold) వాలు (italic) వంటి హంగులు కావాలంటే, ఆయా పదాలను ఎంచుకొని టూలుబారు మీద ఉన్న బొత్తాలను నొక్కుకోండి.

అంతే! వర్డ్‌లో వ్రాసుకుని ఆ తర్వాత బ్లాగులో అతికించేవాళ్ళందరూ ఈ పద్ధతిని అనుసరిస్తారని ఆశిస్తున్నాను.

ఇంకా:
వర్డ్ నుండి కాపీ చేసిన బ్లాగుల వల్ల నాకు ఓ సమస్య ఉంది. విండోసులో వచ్చే గౌతమీ ఖతి నాకు నచ్చదు. వర్డ్ నుండి కాపీ చేసినప్పుడు ఈ గౌతమీ ఖతి ఆపాదితమైపోతూంది. (నా జాల విహారిణి ఫైర్‌ఫాక్స్‌లో అప్రమేయ తెలుగు ఖతిగా లోహిత్‌ను అమర్చుకున్నాను.) మామూలుగా బ్లాగు అలంకారంలో (CSSలో) బ్లాగు సొంతదారు గౌతమి ఖతిని వాడితే దాన్ని నేను ఒక్క దెబ్బతో (నా ఫైర్‌ఫాక్స్ మాయాజాలంతో) లోహిత్ లోనికి మార్చుకుని చదువుకుంటాను. కానీ వర్డ్ నుండి పేస్ట్ చేసినప్పుడు, వర్డు ప్రతీ వాక్యానికీ ప్రత్యేకంగా ఖతిని ఆపాదిస్తూంది, దానివల్ల నా చిట్కా పనిచేయదు. ఒక్కోసారి కొన్ని టపాలను చదవకుండా మూసేస్తాను. టపా తప్పకుండా చదవాలి అనిపిస్తే, పాఠ్యాన్ని కాపీచేసుకుని దాని ఖతి మార్చుకుని చదువుతాను. :-(

ఇవి కూడా చూడండి:

• మైక్రోసాఫ్ట్ వర్డ్ నుండి కాపీ-పేస్టు చేయడం గురించి వర్డ్‌ప్రెస్ తోడ్పాటు సైటులో వ్యాసం.

ఆనంద బ్లాగాయనం!

తెలుగులో వర్డ్‌ప్రెస్!

వర్డ్‌ప్రెస్ అనేది బ్లాగడానికి ఉపయోగపడే ఒక జాల అనువర్తనం. WordPress.com వద్ద చాలా కాలం నుండి తెలుగులో అందుబాటులో ఉంది. కానీ ఆ అనువాదాలు అసంపూర్ణంగానూ, కొన్నిచోట్ల తప్పులతోనూ, ఇంకొన్నిచోట్ల అసహజ వాక్యనిర్మాణం తోనూ ఉన్నాయి (వర్డ్‌ప్రెస్లో బ్లాగు పెట్టుము గుర్తుందా? ☺). అలానే స్వంత సైట్లలో స్థాపించుకునే వర్డ్‌ప్రెస్ (WordPress.org) కొన్నాళ్ళక్రితం వరకూ అధికారికంగా తెలుగులో అందుబాటులో లేదు.

నేను కాస్త చొరవ తీసుకొని వర్డ్‌ప్రెస్ తెలుగు స్థానికీకరణకు నిర్వహణ హక్కులను పొందాను. ఆ తర్వాత చాలా కాలంగా అనుమతి కోసం వేచివున్న అనువాదాలను అనుమతించాను (వందలకొద్దీ అనువాదాలు రవిచంద్ర చేసినవే!), ఇతర అనువాదాలను సరిదిద్దాను, తెలుగులో లేని వాటిని తెలుగించడం మొదలుపెట్టాను. ఈమధ్యే వర్డ్‌ప్రెస్ 3.5 విడుదలైన తర్వాత దాన్ని తెలుగులో కూడా దింపుకోలుకి అధికారిక సైటులో సిద్ధం చేసాను.

వర్డ్‌ప్రెస్‌ను పూర్తిగా తెలుగులో అందరికీ అందుబాటులోకి తీసుకురావడానికి మీ తోడ్పాటు కూడా కావాలి!

• మూల వర్డ్‌ప్రెస్‌ను అనువదించడానికి: translate.wordpress.org (మీకు ఇక్కడ ఖాతా ఉండాలి.)
• వర్డ్‌ప్రెస్.కామ్‌ను అనువదించడానికి. translate.wordpress.com (మీకు వర్డ్‌ప్రెస్.కామ్‌లో ఖాతా ఉండాలి.) తరచూ అడిగే ప్రశ్నలను కూడా చూడండి.

పై సైట్లలో మీరు మీ అనువాదాలను సూచించిన తర్వాత అవి అనుమతికై వేచివుంటాయి. వాటిని నిర్వాహకులు అనుమతించాలి. తెలుగుకి సంబంధించినంతవరకూ నేను నిర్వాహకుడిని. అనుమతించాల్సిన అనువాదాల కోసం నేను దాదాపు వారానికి ఒకసారి చూస్తూ ఉంటాను. (ఒకవేళ మీరు పెద్ద మొత్తంలో అనువాదాలు చేసివుంటే, నాకో ఈమెయిలు పంపించండి.) అనుమతించిన అనువాదాలు తర్వాతి వర్డ్‌ప్రెస్ విడుదలలో ప్రతిఫలిస్తాయి.

ఈ రెండు వర్డ్‌ప్రెస్ రకాలు (com, org) ఏమిటో తెలుసుకోవడానికి, ఇంకా చదవండి.

యూనికోడ్‌లో లోపాలు?

ఆంధ్రభూమి పత్రికలో నుడి అనే శీర్షికలో వచ్చిన సాంకేతిక భాషగా తెలుగు వ్యాసానికి స్పందిస్తూ కేతిరెడ్డి లక్ష్మీధరరెడ్డి అనే పాఠకుడు తన అభిప్రాయాలను సందేహాలను పంపించారు. వీటిపై స్పందిస్తే బాగుంటుందని కొత్తపాళీ గారు దీన్ని నా దృష్టికి తీసుకువచ్చారు. అదీ ఈ టపా నేపథ్యం.

లక్ష్మీధరరెడ్డి గారి వ్యాఖ్యలూ వాటికి నా స్పందన, సమాధానాలు వాటి క్రింద. (ఆ వ్యాసాన్నీ దానిపై స్పందననూ పూర్తిగా ఆ పై రెండు లంకెల్లోనూ చదవవచ్చు.)

ఇంకా మీటల పలక (కీబోర్డ్) చిత్రాన్ని కూడా పత్రికలో ఇచ్చి ఉంటే ఇంకా బాగుండేది. అయితే ఈ యూనికోడ్ మీటల పలక (కీబోర్డు)లో తీర్చవలసిన అనేక ప్రశ్నలున్నాయి.

యూనికోడ్ కీబోర్డు అనడం ఒకరకంగా తప్పు. యూనికోడ్ అన్నది కేవలం అక్షరాలకు సంకేతాలను కేటాయిస్తుంది కానీ కీబోర్డు లేయవుట్ల గురించి మాట్లాడదు. అంటే క అక్షరానికి సంకేతం U+0C15 అని చెప్తుంది అంతే. ఏయే అక్షరాలు ఎక్కడ ఉండాలో అన్నది కీబోర్డు లేయవుట్లను తయారుచేసేవారి బాధ్యత.

ఒకే భాషను టైపు చెయ్యడానికి అనేక రకాల కీబోర్డు లేయవుట్లు ఉండొచ్చు. తెలుగును టైపు చెయ్యడానికి ఇన్‌స్క్రిప్టు, ఆపిల్, మాడ్యులర్, సరళ మొదలైన కీబోర్డు లేయవుట్లు ఉన్నాయి. అలాగే ఒకే కీబోర్డు లేయవుటుతో వేర్వేరు ఎన్‌కోడింగులలో టైపుచెయ్యవచ్చు. ఉదాహరణకు ఆపిల్ కీబోర్డు లేయవుటు ద్వారా యూనికోడ్ తెలుగునూ, యూనికోడేతర తెలుగునూ టైపు చెయ్యవచ్చు.

అసలు వ్యాసంలో (విండోస్‌లో అప్రమేయంగా వచ్చే) ఇన్‌స్క్రిప్ట్ లేయవుటు గురించే మాట్లాడారు కాబట్టి, ఇక నుండి వీరి ప్రశ్నలను ఆ లేయవుటుకి సంబంధించి అడిగినట్టు భావిద్దాం. అయితే, ఈ లోపాలు యూనికోడ్ లోనివి కాదు. చాలా వరకూ కీబోర్డు లేయవుటుకి సంబంధించిన ప్రశ్నలు మాత్రమే.

భాషంటే అక్షరాలే అయినా, భావప్రసారంలో అక్షరాలెంతో అంకెలు, చిత్రాలు లేక గుర్తులు కూడా అంతే అవసరమవుతాయి. ఈ మీటల పలకలో తెలుగు అంకెలు లేవు. వాటిని ఎలా వ్రాయాలి.

ఆ వ్యాసంలో కీబొర్డు బొమ్మ ఇవ్వలేదు. వీరు తెలుగు అంకెలు ఎక్కడ లేవు అంటున్నారో అర్థం కాలేదు. కానీ, ఇన్‌స్క్రిప్టు లేయవుటులో తెలుగు అంకెలు ఉన్నాయి. విండోసులో వచ్చే లేయవుటులో అయితే కుడివైపు Alt మీటను నొక్కి పట్టుకొని అంకెల మీటలను నొక్కాలి. (అంకెల మీటలకు నేరుగా తెలుగు అంకెలు రావడం అన్నది సీ-డాక్ వారి ఇన్‌స్క్రిప్టు లేయవుటు ప్రమాణ పత్రం లోని పద్ధతి.) తెలుగు అంకెలు అంతగా వ్యాప్తిలో వాడుకలో లేవు కాబట్టి మైక్రోసాఫ్ట్ వారు అరబిక్ అంకెలనే నేరుగా టైపించే వెసులుబాటును కల్పించివుంటారు. కానీ, నేను తయారు చేసిన ఇన్‌స్క్రిప్ట్+ లేయవుటులో (ప్రమాణ పత్రం ప్రకారం) అంకెల మీటలు కొడితే నేరుగా తెలుగు అంకెలే వస్తాయి.

ఇంకా గుర్తులలో భాషా గుర్తులు (ఆశ్చర్యార్థకం, ప్రశ్నార్థకం మొదలైన), గణిత గుర్తులు (కూడిక, తీసివేత మొదలైన) ఎలా వ్రాయాలి లేక సాధించాలి వివరణ లేదు.

సామాన్య విరామ చిహ్నాలనూ ఇప్పటికే వాడుకలో ఉన్న గుర్తులనూ ఇన్‌స్క్రిప్ట్ లేయవుటులో చేర్చలేదు. కామా, ఫుల్‌స్టాపు, హైఫన్, బ్రాకెట్లు తప్ప తతిమావి టైపు చెయ్యడానికి తాత్కాలికంగా ఇంగ్లీషుకి మారాల్సిందే. అయినప్పటికీ హెచ్చవేత (×), భాగాహారం (÷) వంటి గుర్తులను ఇంగ్లీషు లేయవుటులోనూ టైపు చెయ్యలేము. అయితే, మన కంప్యూటర్లో అంతర్జాతీయ ఇంగ్లీషు లేయవుటుని చేతనం చేసుకుంటే కొన్ని ప్రత్యేక చిహ్నాలు టైపు చెయ్యడానికి అందుబాటులోనికి వస్తాయి.

యూనికోడ్ ప్రమాణంలో లక్షలాది చిహ్నాలు ఉన్నాయి (↕, →, ☂, ★, ☺, ♥, ॐ) వీటిన్నింటినీ కూడా నేరుగా కీబోర్డు ద్వారా టైపు చెయ్యలేము.

కొత్తగా భారత ప్రభుత్వము వారు రూపాయకు ఒక అధికారిక గుర్తును నిర్ణయించినారు. దానిని ఎలా పొందాలి?

రూపాయి (₹) గుర్తును యూనికోడులో చేర్చారు. విండోసులో అప్రమేయంగా వచ్చే లేయవుటులో రూపాయి గుర్తు ఇంకా చేరినట్టు లేదు. కానీ, ఇన్‌స్క్రిప్ట్+ ద్వారా దీన్ని పొందవచ్చు (Right Alt + 4). టైపు చెయ్యగలిగినప్పటికీ, ఈ గుర్తు మీకు కనబడాలంటే దీన్ని కలిగివున్న ఖతి (ఫాంటు) మీ కంప్యూటర్లో ఉండాలి.

అంతేకాక అక్షరాలలో అచ్చు లు, ల్లూ మరియు నకార పొల్లు, వలపల గిలక ఎలా వ్రాయాలి మొదలైన వివరాలు ఇచ్చి ఉంటే బాగుండేది. అసలు ఈ అక్షరాలు, గుర్తులు ఉండి కూడా వాడుకోవడం మాకు తెలియకపోతే ఎలా వాడుకోవాలో తెలపండి.

ఌ (Right Alt + Shift + F), ౡ (Right Alt + Shift + R) లను టైపు చెయ్యవచ్చు. పొల్లు (d).

నకార పొల్లు మరియు వలపలగిలకలు నాకు తెలిసి ఇంకా యూనికోడ్ ప్రమాణంలో చేరలేదు. ఆసక్తి ఉన్నవారు వీటిని యూనికోడ్ ప్రమాణంలో చేర్పించడానికి ప్రతిపాదనలు సమర్పించవచ్చు. కొలిచాల సురేశ్, వెన్న నాగార్జున తదితరులు యూనికోడ్ కన్సార్టియానికి సమర్పించిన RRRA (ౚ)అక్షరాన్ని చేర్చడానికి ప్రతిపాదన (PDF)ను చూడండి.

యూనికోడ్ ప్రమాణంలో చేరిన తర్వాత వాటికి ఖతులలో రూపం కల్పించాలి, కీబోర్డులలో టైపించే సౌలభ్యం కల్పించాలి.

అసలు ఈ అక్షరాలు, గుర్తులు ఉండి కూడా వాడుకోవడం మాకు తెలియకపోతే ఎలా వాడుకోవాలో తెలపండి. లేకపోతే మీటల పలక (కీబోర్డ్) తయారీలో లోపాలుగా పత్రికలో తెలపండి. అప్పుడైనా ప్రభుత్వమో లేక తెలుగు సాంకేతిక నిపుణులో ఎవరో ఒకరు ఈ లోపాలను సవరించను ప్రయత్నిస్తారని లోపాలు లోకం దృష్టికి రావాలని వ్రాస్తున్నాను. తప్పక ఈ అనుమానాలను తీర్చేటట్లు మన పత్రికలో నిపుణుల చేత వివరణ వ్రాయించగలరు.

సామాన్య ప్రజలకు ఇవన్నీ చేరడానికి ఇలా ప్రశ్నలు లేవనెత్తాలి, వీటి గురించి వ్యాసాలూ రావాలి. నా వంతుగా ఈ బ్లాగులో నాకు వీలున్నప్పుడు రాస్తూ ఉంటాను.

మొబైళ్ళలో తెలుగు → తెలుగులో మొబైళ్ళు

టూకీగా…

ముందుగా తెలుగు మొబైళ్ళ కోసం నేను మొదలుపెట్టిన పిటిషనుకు స్పందించి దానిపై సంతకం చేసి, దాన్ని తమ మిత్రులతో పంచుకున్న వారందరికీ కృతజ్ఞతలు! మీ అందరివల్లా మొదటి వారంలోనే 200 సంతకాలు దాటాయి. ఇక దీన్ని మరింత మందికి చేర్చే ప్రయత్నం చేద్దాం.

ఈ విన్నపంపై మీరింకా సంతకం చేసివుండకపోతే, ఇప్పుడే వెళ్ళి సంతకం చేయండి. దీన్ని మీ మిత్రులతోనూ, మీకు తెలిసిన మొబైల్ కంపెనీల సిబ్బంది తోనూ పంచుకోండి. చేతిఫోన్లను తెలుగులో ఉపయోగించుకోవడంలో ఇబ్బందులుంటే, ఆయా కంపెనీలకు నివేదించండి.

తాపీగా…

మీ సైట్లలో అందమైన తెలుగు ఖతులను ఉపయోగించుకోవడం ఎలా?

తెలుగు ఖతులకు (ఫాంట్లకు) సంబంధించినంత వరకూ గత ఏడాదికీ ఇప్పటికీ పరిస్థితి చాలా మెరుగయ్యింది. ఇప్పుడు అనేక అందమైన నాణ్యమైన తెలుగు ఖతులు ఉచితంగానే లభిస్తున్నాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వమూ సిలికానాంధ్ర సంస్థ కలసి మొత్తం 18 తెలుగు ఖతులను తెలుగు విజయం ప్రాజెక్టు ద్వారా అందించాయి. అలానే, సురవర వారు స్వర్ణ మరియు సంహిత అనే మరో రెండు ఖతులను ఉచితంగా అందిస్తున్నారు. వీటిని దింపుకొని మన కంప్యూటర్లలో స్థాపించుకుని మనం ఉపయోగించుకోవచ్చు. అంతే కాకుండా, వీటిని మన జాల గూళ్ళ లోనూ ఉపయోగించుకోవచ్చు! మన జాల గూళ్ళను చూసే వారి కంప్యూటర్లలో ఈ ఖతులు లేకపోతే ఎలా అనుకుంటున్నారా? ఫర్లేదు. @font-face అనే CSS3 సౌలభ్యం ద్వారా వాడుకరుల కంప్యూటర్లలో ఈ ఖతులు లేకున్నా సర్వర్ నుండి అప్పటికప్పుడు తెచ్చి చూపించవచ్చు. అదెలాగో ఈ టపా వివరిస్తుంది.

ముందుగా, క్రింద చూపించిన తెరపట్టు యొక్క అసలు పేజీని చూడండి. మీ కంప్యూటర్లో కొత్త తెలుగు ఖతులు లేకున్నా మీకు ఆ పేజీ తెరపట్టులో చూపిన విధంగా కనబడుతుంది. గమనిక: ఈ జాల ఖతుల సౌలభ్యం కనీసం ఇంటర్నెట్ ఎక్స్‌ప్లోరర్ (IE) 9 లేదా ఫైర్‌ఫాక్స్, క్రోమ్, ఓపెరా, సఫారీ వంటి విహారిణులలో పనిచేస్తుంది.